به قلم سید محمد ناطقی

دیدگاه ها و نوشته های موبد گشتاسب اشیدری از سوی انجمن جهانی زرتشتیان تحت عنوان «آئین زرتشت» به چاپ رسیده است. متاسفانه در صفحه های 67 و 68 بلوف هایی دیده می شود. عین عبارات کتاب را نقل و نادرستی آنها را ذیل «یادآوری» نشان می دهیم:

یک) «هیچ دینی و آیینی مانند گفتارهای اشوزرتشت از ابتدای خلقت تا به امروز دارای چنین سخنان پرمغز و نغز و شیوا و رسا و زیبا نبوده و این دین را که روزی جهانگیر بود، در اثر بی کفایتی و بی درایتی از جاده درستی منحرف کرده و به کجراهه کشانده اند».
یادآوری: هیچ مدرکی وجود ندارد که دین زرتشتی جهانی بوده است. نه تنها جهانگیر نبوده بلکه در ایران نیز فراگیر نبوده است.

دو) «دین زرتشت از این جهت برتری دارد که «گاتاها» که با برآورد چهل سده پیش به وسیله اشوزرتشت سروده شده امروز با دانش روز هماهنگ است که یک واژه ناجور و یک «واو» بی ارزش در آن دیده نمی شود».
یادآوری: الف) منظور جناب اوشیدری تطبیق کدام بخش از گاتها با کدام بخش از دانش روز است؟ آیا یک ترجمه از گاتها وجود دارد که پژوهشگران ولو بر نیمی از آن توافق داشته باشند که بعد بخواهند درباره تطبیق آن با دانش روز بحث کنند؟
ب) در بند هفتم از هات چهل و هشتم، استاد پورداود می گوید: «در آن بند واژه ی پئیتی paiti دوبار آورده شده، دومی در وزن شعر زیادتی است، افزوده شده است».
همچنین در هات چهل و چهارم، بند نهم ایشان می گوید: «در متن آمده است: کـَـثا موئی یانم یئوش دئنانم یئوش دانی«kata moi yam yaosh daenanm yaosh dani » ، یئوش دومی افزوده شده، در وزن شهر زیادتی است، باید برداشته شود». (ابراهیم پورداود، یادداشت های گاتها، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ اول، ص 134 و 243. به نقل از ادیان نت(.

سه) «آنچه نوشته شده بر مبنای خرد و راستی و شناساندن راه درست برای بهتر زیستن وشادی و کار و آسایش و آرامش زندگی بشر است. حدیث و روایت و معجزه و افسانه در آن راهی ندارد».
یادآوری: به قول پروفسور کریستن سن: «از افسانه ها و داستانهای کهنی، که باین تصاویر جان می بخشد، امروزه جز وصف رنجها و شکوه روان گاو نر (گوشورون – در یسنا 29 [ تذکر: هات 29 جزء گاتها بحساب می آید ] )، که یک افسانه قدیمی ایرانی است، که در قالب زردشتی ریخته شده، چیزی باقی نمانده است». (ایران در زمان ساسانیان، صفحه 60)

چهار) «امروز با آگاه شدن پیش از پیش با این آموزش ها، ایرانیان و مردم جهان به دین زرتشت روی آورده اند».
یادآوری: تلاش فراوان زرتشتی ها این است که مراقب باشند همین تعداد زرتشتی که باقی مانده، از دست ندهند اما در این متن، سخن از رو آوردن مردم جهان به این دین است! موبد خجسته میستری (Khojeste Mistree) ـ از زرتشتیان پارسی هند ـ در مصاحبه با مجله ی هفت آسمان (ش 39، پاییز 1387، ص 27) تصریح کرده است که زرتشتیان هند (معروف به پارسیان) به ادیان دیگر رو آورده اند و در واقع به اضمحلال گراییده اند: «در پنجاه سال اخیر ما شاهد رفتن پارسیان به طرف دیگر ادیان هستیم در حالی که در سابق اصلا شاهد چنین مسائلی نبودیم…
آنان می پرسند: اگر دین ما دین خوبی است، پس چرا ما در اقلیت هستیم؟ به چه دلیل نمی توانیم افکار دیگران را تغییر دهیم تا به دین ما گرایش پیدا کنند؟ شاید ادیان دیگر بهتر باشند. اگرچه همه پارسیان این چنین فکر نمی کنند، اما این افکار در حال رشد است». (سایت راه راستی)

پنج) «دین بهی زرتشتی که امروز جوانان ایرانی در پی آن هستند آن دین زرتشتی که در پایان دوران ساسانیان بوده نیست. در آن زمان سخنان زرتشت یعنی «گاتاها» از یاد رفته بود و آداب و رسوم بیگانگان و از خود درآوردی جای آن را گرفته بود».
یادآوری: دین زرتشتی الآن چیست؟ کدام یک از کارهایی که الآن زرتشتیان انجام می دهند هیچ ربطی به ساسانیان نداشته و تنها برگرفته از گاتها است؟ نمازشان، جشن هایشان، قربانی کردنشان و… اینها از زمان ساسانیان بوده است.
اگر آن آداب و رسوم واقعاً من درآوردی توسط بیگانگان بوده اند، چرا به رسومی همچون جشن ها و نماز و… شان عمل می کنید؟

شش) «امروز ما شاهد یک رنسانس یعنی تولدی نو و رستاخیز هویتی و فرهنگی دین بهی زرتشتی هستیم».
یادآوری: این رنسانس چیست؟ واضح است که در گفته موبد اوشیدری این است که تنها گاتها را بگیریم و در پاسخ به ایشان باید گفت که یک ترجمه مورد قبول از گاتها حتی برای خود زرتشتیان نیز وجود ندارد، موبد خجسته میستری (Khojeste Mistree) ـ از زرتشتیان پارسی هند ـ در مصاحبه با مجله ی هفت آسمان (ش 39، پاییز 1387، ص 20 ـ 21) می گوید:
«اگر شما بپرسید: ترجمه خوبی از گاهان (گاتها) وجود دارد که مورد قبول من باشد، باید عرض کنم نه، چراکه ترجمه اوستا به خصوص گاهان به سبب مشکلات زبان شناختی، بسیار سخت است. کلماتی در آن وجود دارد که تا به امروز نتوانسته ایم معنای آن را دریابیم؛ برای مثال ترجمه های زیادی از دعای "اهونور" ـ که مهم ترین دعاست و دارای بیست و یک کلمه می باشد ـ وجود دارد، اما همچنان تحقیقات در باره کلمات این دعا ادامه داد». (سایت راه راستی)
رنسانس یعنی پیروی از متنی که یک ترجمه هم از آن وجود ندارد که مورد قبول همگان باشد.

آئین زرتشت ص 67

آئین زرتشت ص 68